(Tại sao chuyện khai thác bất hợp pháp và buôn lậu khoán titan qua TQ mà xả không xử lý được. Thực ra không dám xử lý thì đúng hơn, vì phải biết ai mới có khả năng làm nhửng chuyện mờ ám như thế.)
Những ngày này, các thôn phía đông của xã Cát Khánh, huyện Phù Cát (Bình Định) ngổn ngang như một bãi chiến trường. Cả dải rừng phi lao phòng hộ dài hơn 7 km ven bờ biển bị chặt phá không thương tiếc để có mặt bằng khai thác, tận thu titan.
Đua nhau lấy “vàng đen”
Ở các thôn An Quang Đông, An Quang Tây, Nghĩa An, Chính Lợi... titan đổ thành đống khắp nơi để bán cho thương lái. Nhiều con đường không thể đi lại bằng xe máy do cát ụn dày cả nửa mét. Nhiều chiếc xe tải ngang nhiên chở cát đen gom thành đống ngay trước các ngôi nhà. Ông Trần Văn Th., một người dân địa phương, cho biết: “Quặng titan ở đây rất cạn, chỉ cần đào gạt vào lớp cát trắng là đến cát đen. Không cần máy hút cũng có thể lấy được titan có tỉ lệ đậm. Mấy hôm chưa “có động” (tức lực lượng chức năng đi kiểm tra - PV), mỗi ngày có hàng trăm người đi đào lấy titan”.
Hầu hết nguồn titan do người dân khai thác, tận thu ở Cát Khánh đều được các thương lái mua, vận chuyển vào cảng Quy Nhơn, đưa xuống tàu xuất bán thô sang Trung Quốc. Những ngày này, nhiều thương lái đổ về Cát Khánh đặt tiền cọc trước càng khiến nhiều người dân địa phương đổ xô đi lấy titan. Hằng đêm, nhiều chiếc xe tải hạng nặng chở titan ầm ầm từ Cát Khánh chạy dọc các con đường ven biển để vào cảng Quy Nhơn.
Ông H. (ở thôn An Quang Đông), chuyên thu gom titan để bán cho thương lái, tiết lộ: “Quan trọng là giá cả thế nào chứ nguồn hàng lúc nào cũng có sẵn, cần bao nhiêu cũng có. Trong một tuần, tôi có thể gom được 1.000 tấn titan. Thỏa thuận giá xong chúng tôi sẽ đưa hàng vào cảng Quy Nhơn. Mấy bữa trước việc vận chuyển không khó khăn gì vì chúng tôi “chung chi” hết rồi; gần đây có thanh tra nên phải tìm cách đi cho khéo. Chỉ sợ mấy ông công an tỉnh chứ xã thì lo gì!”.
Khu rừng phi lao phòng hộ ven bờ biển xã Cát Khánh, huyện Phù Cát (Bình Định) bị chặt phá để lấy titan. Ảnh: TẤN LỘC
Xe tải chở titan đổ thành từng đống ngổn ngang trong các ngôi nhà ở xã Cát Khánh, huyện Phù Cát. Ảnh: TẤN LỘC
Chính quyền xã bó tay?
Ông Nguyễn Thanh Tri, Phó Chủ tịch UBND xã Cát Khánh, cho biết tình trạng khai thác, tận thu, mua bán titan trái phép bùng phát ở địa phương này từ tháng 3 đến nay và diễn biến rất phức tạp. Cuối năm 2010, sau 15 năm khai thác titan tại các xã Cát Thành, Cát Khánh, Công ty Liên doanh Khoáng sản Bình Định Việt Nam-Malaysia (gọi tắt là Công ty Khoáng sản Bimal) hết hạn giấy phép nên đã giải thể. Công ty này bán toàn bộ nhà xưởng, thiết bị tuyển tinh quặng ở thôn An Quang Đông cho một doanh nghiệp. Doanh nghiệp này tháo dỡ, để lại mặt bằng ngổn ngang.
Sau khi được UBND xã Cát Khánh giao quản lý mặt bằng này, chính quyền thôn An Quang Đông đã cho một số người vào tận thu titan. Thấy thế, hàng trăm người dân bắt đầu đua nhau đi đào bới lấy titan, lúc đầu ở khu vực nhà máy, sau lan rộng ra nhiều nơi khác. Thấy chỗ nào cũng có titan, người dân xã Cát Khánh đua nhau mua bán đất cát trái phép tràn lan. Nhiều người bỏ cả công việc hằng ngày đi đào lấy titan để bán cho các thương lái khiến tình hình an ninh trật tự ở địa phương rất phức tạp. Khi sự việc diễn biến ngày càng phức tạp, UBND xã Cát Khánh đã yêu cầu chính quyền thôn An Quang Đông chấm dứt ngay việc tận thu titan, đồng thời thành lập tổ kiểm tra, xử lý các trường hợp khai thác, mua bán titan trái phép.
Theo ông Tri, lực lượng chức năng của địa phương mỏng và không đủ chức năng để ngăn chặn, xử lý tình hình này; đặc biệt chính quyền xã không có thẩm quyền ngăn chặn, kiểm tra các xe tải chở titan trái phép. Do đó, mới đây UBND xã Cát Khánh đã báo cáo tình hình lên các cơ quan chức năng tỉnh, đề nghị các lực lượng chức năng của huyện Phù Cát, nhất là công an hỗ trợ giải quyết. Tuy nhiên, theo ghi nhận của PV, đến ngày 17-4 vẫn chưa có một lực lượng chức năng nào vào cuộc để ngăn chặn. Trong khi đó, ông Trần Thái Nga, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bình Định, cho biết sở đang cử lực lượng phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, ngăn chặn, xử lý nạn khai thác, tận thu titan trái phép ở huyện Phù Cát nói chung, xã Cát Khánh nói riêng.
| Tình trạng khai thác, mua bán, vận chuyển titan trái phép bùng phát ở xã Cát Khánh có nguyên nhân từ việc Công ty Khoáng sản Bimal không thực hiện việc hoàn thổ, bàn giao mặt bằng đúng quy định. Hầu hết nguồn titan thô này đều xuất lậu sang Trung Quốc, gây thất thoát tài nguyên rất lớn. Tình trạng này có phần do các lực lượng chức năng địa phương chưa kiên quyết ngăn chặn, xử lý. Ông NGUYỄN KIM PHƯƠNG, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bình Định |
TẤN LỘC
.