VN ‘thất vọng vì không có tuyên bố chung’
Cập nhật: 13:50 GMT - thứ sáu, 13 tháng 7, 2012
Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam bày tỏ thất vọng
Đây là lần đầu tiên trong 45 năm của Asean mà một hội nghị bộ trưởng không có thông cáo chung.
Đến cuối ngày, Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh được Thông Tấn xã dẫn lời đoàn Việt Nam "rất lấy làm tiếc" khi Asean không ra được thông cáo chung.
Ông Vinh nói: "Trong suốt quá trình trao đổi để xây dựng Thông cáo chung, các nước ASEAN, trực tiếp là các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã hết sức nỗ lực, đóng góp xây dựng, tìm các công thức phù hợp nhất để phản ánh quan tâm chung của các nước thành viên, và đã có nhiều cơ hội có thể đạt được đồng thuận và nhất trí chung."
"Tuy nhiên, rất tiếc là những nỗ lực tích cực, xây dựng nêu trên của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN và các cơ hội mở ra để đạt được đồng thuận đã bị bỏ lỡ," ông Vinh nói.
Phê phán chủ nhà
Philippines công khai phê phán nước chủ nhà Campuchia về bế tắc ngoại giao chưa từng có.
Thông cáo của Philippines nói “nhiều nước thành viên Asean và Tổng Thư ký Asean ủng hộ lập trường của Philippines rằng vấn đề Bãi cạn Scarborough đã được thảo luận ở cuộc họp Bộ trưởng thì cần được phản ánh trong Tuyên bố chung”.
“Nhưng Chủ nhà liên tục phản đối mọi đề cập đến Bãi cạn Scarborough trong Tuyên bố chung,” Bộ Ngoại giao Philippines nói.
Phản bác lại, Ngoại trưởng Campuchia Hor Namhong nói không có chuyện nước ông bảo vệ quyền lợi của Trung Quốc.
“Tôi yêu cầu chúng tôi đưa ra tuyên bố chung mà không nhắc đến tranh chấp Biển Nam Trung Hoa.”
Ngoại trưởng Campuchia nói nước
ông không ủng hộ ai trong tranh chấp Biển Đông
“Nhưng một số nước thành viên liên tục đòi đưa vấn đề Bãi cạn Scarborough.”
“Tôi nói với các vị tương nhiệm rằng cuộc gặp của ngoại trưởng Asean không phải là tòa án, hay một nơi phán quyết về tranh chấp,” ông tuyên bố.
Giới chỉ trích cáo buộc Campuchia ngả về phía Trung Quốc, nước đã dành nhiều viện trợ cho Phnom Penh.
Nhưng Ngoại trưởng Hor Namhong khẳng định: “Chúng tôi không theo nước nào trong xung đột song phương.”
Trong khi đó, Philippines bác bỏ lập luận rằng tranh chấp mang tính song phương.
Bộ Ngoại giao nước này nói tranh chấp ở Biển Đông, mà họ gọi là Biển Tây Philippines, “không phải là xung đột song phương với một láng giềng phương bắc mà là đa phương, và vì thế cần được giải quyết theo cách đa phương”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam chưa bày tỏ ý kiến chính thức về chủ nhà Campuchia và có lẽ sẽ không bao giờ làm động tác này.
Tuy vậy, bản tin của Thông Tấn xã Việt Nam đánh đi từ Phnom Penh nói: “Tại cuộc họp báo, Ngoại trưởng Campuchia Hor Nam Hong từ chối nêu tên nước đã có ý kiến không đồng thuận trong vấn đề Biển Đông, trong khi tin tức hành lang cho biết Philippines và Việt Nam đã đề cập mạnh mẽ vấn đề này tại hội nghị.”
"Đây là lúc Asean cần được xem là hành động như một khối. Tôi thấy khó hiểu, và rất thất vọng."
Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa
Trong khi đó, Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa từ chối bình luận có phải Campuchia đang hỗ trợ Trung Quốc hay không.
Nhưng ông bày tỏ thất vọng: “Mỗi khi có vấn đề, đó là lúc chúng ta cần tăng cường nỗ lực, chứ không phải là bế tắc.”
“Đây là lúc Asean cần được xem là hành động như một khối. Tôi thấy khó hiểu, và rất thất vọng,” ông nói.
Còn Tổng Thư ký Asean, Surin Pitsuwan, cố gắng giảm nhẹ căng thẳng, gọi đây chỉ là “trục trặc nhỏ”.
“Chúng tôi tưởng có thể có lập trường thống nhất về mọi thứ. Đó là mong chờ, đó là hy vọng thôi,” ông phát biểu, và nói thêm rằng sẽ vẫn có nỗ lực tiếp tục tìm đồng thuận.
Phát biểu vào tối thứ Năm ở Phnom Penh, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton mô tả bà đã có một ngày làm việc “căng thẳng” nhưng nhìn nó như một điều tích cực.
Bà nói ít nhất các nước Asean nay công khai bày tỏ bất đồng, sau nhiều năm mà theo các phân tích gia là đã tránh né các vấn đề tranh cãi.
“Đó là dấu hiệu trưởng thành của Asean khi họ tranh luận một số vấn đề rất hóc búa. Họ không tránh né,” bà nói.
